Prędkość wylesiania amazońskich lasów deszczowych w Brazylii wzrosła w 2021 roku, osiągając najwyższy poziom od 15 lat. Co więcej, okazuje się, że proces ten przyśpieszył, gdy las zaczął emitować więcej dwutlenku węgla, niż jest w stanie wchłonąć.
Brazylijski Narodowy Instytut Badań Kosmicznych (INPE) oszacował w zeszłym miesiącu, że w okresie od sierpnia 2020 do lipca 2021 wycięto 13 235 kilometrów kwadratowych lasu, co stanowi największy obszar utracony w wyniku wylesiania brazylijskiej Amazonii od 2006 roku. Amazoński las deszczowy obejmuje tereny w dziewięciu krajach, ale około 60% leży w Brazylii. Według Greenpeace jedna trzecia wylesiania w brazylijskiej Amazonii jest związana z procederem zawłaszczaniem gruntów publicznych, głównie przez producentów mięsa, którzy szukają nowych przestrzeni dla wypasu bydła. Na listopadowym szczycie klimatycznym COP26 prezydent Brazylii Jair Bolsonaro co prawda podpisał międzynarodowe zobowiązanie do zakończenia wylesiania do 2030 roku, ale jednocześnie pod jego rządami wylesienie przyśpieszyło. Prezydent namawiał swego czasu do rozwoju rolnictwa i górnictwa na terenie Amazonii, a według Reutersa miał oferować również zachęty finansowe dla rdzennych plemion, które przekształciłyby swoje ziemie w lasach deszczowych w plantacje soi. W sierpniu ubiegłego roku brazylijska izba niższa Kongresu uchwaliła ustawę, która ułatwiłaby inwestorom dostęp do ziem publicznych, a jeszcze wcześniej skracającą proces inwestycyjny w kierunku rolnictwa i górnictwa. Obie ustawy będą teraz rozpatrywane przez brazylijski Senat.
Dla klimatologów i naukowców, takich jak Luciana Gatti z INPE to istny koszmar i zaprzeczenie kierunku, w którym miejscowa polityka powinna iść. Nielegalna działalność w Amazonii napędza obecne tempo wylesiania, ale nie tylko Brazylia jest tutaj winna. Według Gatti jeśli jakikolwiek podmiot importuje wołowinę z Brazylii, 40% z niej pochodzi z Amazonii. Brazylijska waluta osłabiła się w ostatnim czasie, dzięki czemu brazylijskim eksporterom tym bardziej opłaca się wysyłać swój towar za granicę. Kiedy w 2019 roku w Amazonii szalały pożary, niektóre kraje zasugerowały, że Brazylia powinna zostać objęta sankcjami gospodarczymi, jeśli nie zdoła ochronić lasu deszczowego. Gniew Bolsonaro spotkał się jednak ze wsparciem ze strony Chin, które zadeklarowały przyjęcie dóbr eksportowych z Brazylii. Gatti przekonuje również, że górnictwo w lesie deszczowym zatruwało wodę, na której rdzenni mieszkańcy i dzika przyroda polegają, aby przetrwać. Rząd nie widzi, że największym skarbem kontynentu jest właśnie Amazonia. Stanowi ona naturalną ochronę klimatu, ponieważ pochłania węgiel i przyczynia się do wytwarzania opadów. Obecnie jednak pora sucha jest bardziej gorętsza, a to powoduje niekontrolowane spalanie. Naukowcy starają się pomóc i przytaczają twarde dane na użyteczność lasów dla klimatu, ale rząd nie słucha ich rad i rekomendacji.
W 2019 roku, gdy Bolsonaro starł się ze światowymi przywódcami w sprawie radzenia sobie z ogromnymi pożarami lasów szalejącymi w Amazonii miał zwolnić byłego szefa INPE po tym, jak agencja kosmiczna opublikowała dane wskazujące na ogromny wzrost intensywności pożarów lasów. Philip Fearnside, ekolog z brazylijskiego Narodowego Instytutu Badań w Amazonii oświadczył w mediach, że sytuacja w Amazonii "zdecydowanie się pogarsza", a wylesianie i degradacja lasów nasilają się z powodu działań takich jak wycinka i pożary lasów. Według niego praktycznie wszystkie pożary wzniecają ludzie. Co więcej, wiele nielegalnych procederów staje się w obliczu brazylijskiego prawa legalnymi. Legalizacja roszczeń do gruntów publicznych w Amazonii sprawiła, że zawłaszczanie gruntów stało się jeszcze bardziej atrakcyjne, co stymuluje utratę kolejnych połaci lasów. Około 47% stanu Amazonas należy do kategorii gruntów publicznych, które są narażone na legalne grabieże ziemi. Wylesianie to jedno, ale zmiany klimatyczne tu i teraz zwiększają okres suszy. Krótko mówiąc sytuacja ochrony naturalnego środowiska Amazonii jest tragiczna, i dopóki nie dojdzie do zmiany rządzących lub ich poglądów, niewiele może się w tej materii zmienić.